Αρχαία Ερέτρια (2)

Φωτό ΧΡ
(Δεύτερη συνεχειούλα για την ιστορία της Αρχαίας Ερέτριας
από τη μελέτη της ιατρού Αικατερίνης Τσιριμώκου).

"Στην Ερέτρια δεν ξέρουμε να ετελούντο μυστήρια, όπως τα Καβείρια των χθονίων δεμόνων της Σαμοθράκης. Η ανεύρεση όμως το 1963 κυκλικής θόλου με πηγάδι καθαρμών 200 μέτρα νοτιοανατολικά από το ναό του Απόλλωνος, μας βάζει σε υποψία. Επί σειρά αιώνων η Ερέτρια δημιούργησε τον πολιτισμό της, τον και αόκνως τον μετέφερε με τα ταξίδια των Αειναυτών της στις αποικίες της, αλλά και στον τότε γνωστό κόσμο. Οι Ερετριείς άλλοτε σύμμαχοι και άλλοτε υπόδουλοι εις τους Αθηναίους, συμμετείχαν με έντονη παρουσία στα πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα της τότε εποχής, καθώς και στα πολιτισμικά. Στην Ερέτρια λειτούργησε στην Ερέτρια και Φιλοσοφική Σχολή, η Σχολή του Φιλοσόφου Μενεδήμου. Ετσι σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο με το αναλοίωτο σε ομορφιές τοπίο, με το άπλετο φως σε όλες τις αποχρώσεις, είτε απολαμβάνεις την ανατολή, είτε την δύση του ηλίου, αισθάνεσαι έκσταση και αναπολείς ό,τι ωραίο, μεγάλο και αληθινό πέρασε στη μακραίωνη ιστορία του, κατανοείς δε καλύτερα τη φιλοσοφία του Μενέδημου περί ΑΛΗΘΕΙΑΣ – ΛΟΓΟΥ – ΟΝΤΟΣ, δηλαδή το θείον όπως το παραδέχοντο πριν τη μεταφυσική αυθυρπαξία που του Έδωσε η χριστιανική θρησκεία.

Με τη βοήθεια της αρχαιολογικής σκαπάνης από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών και με τη συνεργασία της Σχολής Γκρότον των ΗΠΑ από το 1965, ήλθε εις το φως αρχαιολογικός χώρος 90 περίπου στρεμμάτων, οχυρωμένος, η Ξερόπολη, όπως την ονομάζουν, 12 χιλιόμετρα δυτικά της Ερέτριας και εις το σημερινό Λευκαντί. Εκεί ευρήκαν αντικείμενα 2000 – 3000 χρόνων π.Χ. πρωτοελλαδικής, μεσοελλαδικής, Μυκηναϊκής και Γεωμετρικής εποχής. Πολύ λίγα ευρήματα έχομε εδώ της Αρχαϊκής περιόδου, 6ος π.Χ Αιών., της δε κλασσικής από το 500-323 ελάχιστα. Ενώ, στην κύρια Ερέτρια τα ευρήματα των δύο αυτών εποχών είναι εκείνα με τα οποία είναι κατεσπαρμένη. Και αυτό είναι εκείνο που κάνει πολλούς να υποψιάζονται, πως η Ερέτρια που χάνεται στα βάθη των αιώνων, αρχίζει από εκείνο το σημείο, την Ξερόπολη και επεκτείνεται προς ανατολάς μέχρι την Αμάρυνθο, αφού στο Κοτρώνι ευρέθησαν τείχη Μυκηναϊκής τέχνης, τεμάχια προϊστορικών αγγείων κλπ.

Ποιος όμως ήταν ο χώρος που είχαν την έδρα τους οι Ερετριείς. Από το 800 π.Χ. οπότε η Ερέτρια εγνώρισε τη μεγάλη της ανάπτυξη ως ναυτική δύναμη και την ανάγκη ενός καλού λιμένος, ο χώρος που είχαν την έδρα τους, σαφώς είναι ο τόπος όπου και η σημερινή πόλη με τα ιερά και άλλα κτίσματά της. Το λιμάνι της, περιβάλλεται από την ανατολική πλευρά από το μαγευτικό πεζονήσι (νησί των ονείρων) κατάφυτο από πεύκα, λειτουργεί σήμερα σαν ξενοδοχειακή μονάδα. Από την δυτική πλευρά του λιμανιού ένα κρηπίδωμα (τείχος) χτισμένο τον 5ο αιώνα π.Χ θεωρείται θαυμαστό λιμενικό έργο. Αρχίζει από τον κάβο του υγειονομείου, και φτάνει εις μήκος 700 μέτρων μέσα στη θάλασσα, μέχρι το φάρο. Κλείνει έτσι το λιμάνι δυτικομεσημβρηνά. Λόγω της φθορά το τείχος δεν υψώνεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σήμερα. Τελευταίως έχει κτιστεί παράλληλα προς το αρχαίο τείχος, νέος λιμενοβραχίονας. Σημειώνουμε εδώ ότι λόγω των προσχώσεων η σημερινή παραλία της Ερέτριας είναι 100 μέτρα νοτιότερα της αρχαίας".
(Στο επόμενο η συνέχεια)

Για τη μεταφορά Χρήστος Ρουμελιώτης
Σάββατο, 22 Μαρτίου 2008