Αρχαία Ερέτρια (3)

Tρίτη συνεχειούλα από την ιστορία της Αρχαίας Ερέτριας

Η αρχαία Ερέτρια η ακμαία ναυτική δύναμη των Αειναυτών είχε και την Φιλοσοφική της Σχολή, όπου εδίδασκε ο Ερετριεύς φιλόσοφος Μενέδημος. Ο Μενέδημος είχε πατέρα τον Ευγενή Κλεισθένη, από την τάξη των μάντεων ή των υπευθύνων που έστελναν στα ιερά μαντεία δια να λάβουν επίσημον χρησμόν δια την πόλη. Αλλά ήτο Αρχιτέχτων, οικοδόμος και άλλοι τον αναφέρον και ως φτωχόν σκηνοποιόν. Αυτές τις τέχνες κατείχεν και ο Μενέδημος. Ο Μενέδημος υπήρξε μαθητής του Φαίδωνος, ο οποίος Φαίδων ήτο μαθητής του Σωκράτη γνωστός από το διάλογο του Πλάτωνος που φέρει το όνομά του. Ο Φαίδων καταγόταν από την Ηλεία της Πελοποννήσου και υπήρξε ιδρυτής της Ηλειακής Σχολής.

Ο Μενέδημος υπήρξε σεμνός και σοβαρός, με σμιχτά φρύδια και περήφανη κορμοστασιά μεγαλοπρεπής σε τιμήγ και εξουσία. Δεν μπορούσε ν’ ανεχτεί την πολυτέλεια. Και όταν κάποτε τον κάλεσαν σε πλούσιο δείπνο, φανερά δεν είπε λέξη, εκάλεσε όμως τον οικοδεσπότη, και χαμηλοφώνως εζήτησε ελιές και ψωμί στο τραπέζι. Ητο τολμηρός και έλεγε πάντοτε τη γνώμη του. Λέγεται ότι είχε αγωνία και φιλοδοξία να εργάζεται για το καλύτερο. Είχε ήρεμη συμπεριφορά και ήταν ευλαβής, θεοσεβούμενος, αξιοπρεπής και μεγαλόψυχος. Η σωματική του κατάσταση και υγεία διατηρείτο αθλητική και σε προχωρημένη ηλικία. Συγκαλούσε συμπόσια φιλοσόφων, μουσικών, ποιητών, και ήτο φιλόξενος. Είχε πρωτοτυπία στη διδασκαλία του και τις επινοήσεις, και ήταν πολλές φορές δυσκολοκανόητος. Αλλά αν και ήτο ορμητικός και οξύς στα λόγια στα έργα ήταν ηρεμότατος.

Ευεργέτησε π.χ. τον Αλεξίνο τον Ηλείο της Μεγαρικής Σχολής, στέλνοντας ασφάλεια να τον συνοδεύσει από τους Δελφούς στην Χαλκίδα, διότι εφοβείτο τους ληστές στο δρόμο, και τούτο παρ’ όλο ότι ο Αλεξίνος τον Αντιπαθούσε και σκληρά τον κατέκρινε και τον περιέπαιζε. Όταν κάποτε άκουσε κάποιον να λέει ότι το πιο μεγάλο αγαθό είναι να πετυχαίνει κάποιος όσα επιθυμεί, απάντησε. «Πολύ μεγαλύτερο αγαθό είναι να επιθυμεί όσα πρέπει» Λέγεται ότι στις φιλοσοφικές διδασκαλίες του, ακολουθούσε τη Σχολή του Πλάτωνα… Υπήρξε λένε απροσάρμοστος και απέφευγε τις κοινωνικές σχέσεις… Ο Μενέδημος υπήρξε πάρα πολύ καλός φίλος του ποιητή και δημιουργού Ασκληπιάδη ο οποίος ήταν μεγαλύτερος σε ηλικία. Ο Μενέδημος ήταν ο υποκριτής και εμπνευσμένος εκτελεστής του.

Μενέδημος και Ασκληπιάδης ενυμφέφθησαν συγγενείς γυναίκες και έμεναν μαζί. Λέγεται ότι όταν πέθανε του Ασκληπιάδη η γυναίκα, επήρε αυτού του Μενέδημου και ο Μενέδημος που είχε ανακυρηχτεί Κυβερνήτης της Πολιτείας, ενυμφέυθει άλλη εύπορο με την οποία απέκτησε και δύο θυγατέρες. Ο Ασκληπιάδης έζησε πτωχά παρ’ όλο που είχε τα μέσα. Και όταν κάποτε σε συμπόσιο νεαροί εμπόδιζαν τον φίλο του να εισέλθει, ο Μενέδημος πρόσταξε να μπεί μέσα, λέγοντας ότι ο Ασκληπιάδης και πεθαμένος ανοίγει τις θύρες στο φίλο του!

(Στο επόμενο η συνεχειούλα) Επιμέλεια
για την Ερέτρια της Αικατερίνης Τσιριμώκου
Παρασκευή, 4 Απριλίου 2008