Φωτογραφικό υλικό: Ioannis Mondanos.
«Αν και φαίνεται ανόητο να ταξιδέψει κανείς σε μια χώρα που δεν γνωρίζει το αλφάβητό της, όμως εδώ είναι εφικτό να συνεννοηθείς, σε καλό επίπεδο, με την αγγλική και γαλλική γλώσσα. Σχεδόν σε κάθε χωριό συναντάς τα αμερικανο-ελληνικά και οι χωρικοί δεν παραλείπουν να τα καλλιεργούν με την πρώτη ευκαιρία όταν εμφανίζονται ξένοι...» «Ταξιδιώτες στην Ελλάδα (1900-1950)» Εκθεση οργανώνει το Μουσείο Μπενάκη, με βιβλία από την πλούσια συλλογή της βιβλιοθήκης του. Η έκθεση θα γίνει στο κτίριο της οδού Πειραιώς από τις 5 μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου και πλαισιώνει το «3ο Συνέδριο των Βιβλιοθηκών Τέχνης».
Στην πόλη των Αειναυτών, την «κωπηλάτιδα πόλη» όπως αποκαλούσαν οι αρχαίοι την Ερέτρια (ερέττω=κωπηλατώ), είναι αφιερωμένη η έκθεση που ετοιμάζει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (20 Απριλίου - 30 Αυγούστου 1020) σε συνεργασία με την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα.Αρύβαλλος σε σχήμα ποδιού από τη νεκρόπολη της Ερέτριας
Του Αρη Mπερλη
Εχω ένα σπίτι στην ορεινή Εύβοια (παλιό, πέτρινο, 64 τ. μ., με κήπο και μποστάνι). Πηγαίνω συχνά τα Σαββατοκύριακα τον χειμώνα και μένω όλο σχεδόν το καλοκαίρι. Οταν είμαι εκεί δουλεύω, όπως και στην Αθήνα, αλλά το περιβάλλον είναι διαφορετικό.
Το περασμένο Σάββατο πήγα. Αυτή τη φορά σημείωνα τα έξοδα σε ένα τεφτέρι. Βενζίνη 20 ευρώ μετ’ επιστροφής. (Στο βενζινάδικο στα Κριεζά μου έδωσαν απόδειξη χωρίς να τη ζητήσω.) Φεριμπότ Ωρωπός - Ερέτρια 14+ 14=28. Διόδια Αφιδνών 1,90+1,90= 3.80. Σύνολο 51,80 ευρώ...
Χρειάστηκαν τρεις δεκαετίες για να υψωθεί, αλλά χαλάλι. Εργο των Τσουμί-Φωτιάδη, κατασκευσμένο με τα πιο σύγχρονα υλικά, αιωρείται πάνω από μια αρχαία γειτονιά της Αθήνας, "συνομιλεί" απ' ευθείας με τον Παρθενώνα και, εν αναμονή της επιστροφής των Μαρμάρων, στεγάζει εκατοντάδες γλυπτά του Ιερού Βράχου, πολλά από τα οποία δεν είχαμε δει ποτέ. Ενα μουσείο που τόνωσε την εθνική μας υπερηφάνεια και αναθέρμανε τις σχέσεις μας με την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Μια θερμή χειραψία της υπερήφανης Αθηνάς και του γέρου βασιλιά Ερεχθέα στη μαρμάρινη στήλη, που απαριθμεί τα χρήματα και τους κρυμμένους θησαυρούς του Παρθενώνα. Το ταξιδιάρικο βλέμμα του Ερμή του Προπύλαιου, όπως τον φαντάστηκε ο γλύπτης Αλκαμένης.
Η «κατσούφα» κόρη του Ευθυδίκου, με τα κατακόκκινα χείλη της σφιγμένα εδώ και 2500 χρόνια. Και το τρυφηλό χαμόγελο του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε ένα από τα λίγα πορτρέτα του. Ολα αυτά είναι ασφαλώς λεπτομέρειες. Κι όμως αυτές οι λεπτομέρειες, αποτυπωμένες γλαφυρά στις φωτογραφίες του Γιάννη Γιανέλλου, σε κερδίζουν ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα για την «Ακρόπολη» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μίλητος», γραμμένο από την τέως έφορο Ακρόπολης Αλκηστη Χωρέμη-Σπετσιέρη
«Το «Διάζωμα» ανέλαβε το ρόλο υποκίνησης μιας ολόκληρης κοινωνίας. Ανέλαβε τη σύνδεση αυτής της κοινωνίας με το υπουργείο Πολιτισμού», μας έλεγε χθες χωρίς περιστροφές ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και πρόεδρος της Κίνησης Πολιτών «Διάζωμα» Σταύρος Μπένος. Εχει σοβαρούς λόγους να αισθάνεται υπερήφανος και να το δηλώνει εμμέσως.
Η Κίνηση Πολιτών «Διάζωμα» για την αποκατάσταση των αρχαίων θεάτρων στην ελληνική επικράτεια κατάφερε αυτό που συνήθως φαντάζει για την ελληνική πραγματικότητα ακατόρθωτο: σε πείσμα της οικονομικής ύφεσης, σε πείσμα της κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας, εξασφάλισε χορηγίες απλών ιδιωτών, αλλά και κρατικών θεσμών που μέχρι πρότινος θα φάνταζαν απρόσιτες. Ενδεχομένως αστρονομικές.
Οι Αχαρνείς ή Μενιδιάτες, όπως θα τους λέγαμε σήμερα, κάθε άλλο παρά «τραχείς, απαίδευτοι κι άμουσοι» ήταν στην αρχαιότητα, όπως τους παρουσιάζει ο Αριστοφάνης στην κωμωδία του «Αχαρνείς».
Είχαν κερδίσει σε πανελλήνιους μουσικούς αγώνες, είχαν βγάλει ιερείς, ιεροφάντες, γιατρούς, μάντεις, στρατηγούς, επιχειρηματίες, έναν τραπεζίτη και βιοτέχνη ασπίδων, ενώ και ο αρχιτέκτων του Ερεχθείου, ο Φιλοκλής, ήταν από εκεί.
Οι Ηρίες Πύλες (ή πύλες των τάφων) εντοπίστηκαν σε ανασκαφική έρευνα σε οικόπεδο στην περιοχή του Ψυρρή. Το σημαντικό αυτό εύρημα ήταν αναμενόμενο, γιατί οι Πύλες αυτές χώριζαν ουσιαστικά τη γειτονιά του Ψυρρή από τον Κεραμεικό. Το οικόπεδο στο οποίο εντοπίστηκαν βρίσκεται επί της οδού Λεωκορίου, στα βορειοδυτικά του περιβόλου του Κεραμεικού, του εκτεταμένου νεκροταφείου της αρχαίας πόλης των Αθηνών.
Θυμίζουμε ότι στον Κεραμεικό έχουμε τα Θεμιστόκλεια τείχη, το Δίπυλον, δηλαδή την κεντρική είσοδο της πόλης, στην οποία κατέληγαν οι δρόμοι από τον Πειραιά, την Ακαδημία Πλάτωνος και την Ελευσίνα, όπως και την Ιερά Πύλη, την οποία χρησιμοποιούσαν για τις γιορτές των Ελευσινίων Μυστηρίων.
Θεατρόφιλοι από γεννησιμιού τους θα πρέπει να θεωρούν τους εαυτούς τους οι Αιτωλοακαρνάνες, αφού στον νομό τους έχουν βρεθεί ώς τώρα έξι αρχαία θέατρα.
Μικρά, μεγάλα, ένα που βλέπει τη γέφυρα Ρίου -Αντιρρίου, άλλο τον Αχελώο, ενώ όλα ανήκουν στις αρχαίες πόλεις: Μακύνεια, Καλυδώνα, Πλευρώνα, Οινιάδες, Στράτο και Αμφιλοχικό Αργος. Βέβαια δεν είναι όλα πλήρως ανασκαμμένα και κανένα αναστηλωμένο. Αποτελούν όμως ένα πολιτιστικό κεφάλαιο στο οποίο επενδύει ο νομάρχης Θύμιος Ν. Σώκος όπως και ο Σταύρος Μπένος διά του σωματείου «Διάζωμα», οι οποίοι οργανώνουν αύριο (7 μ.μ.) μια εκδήλωση στο Παπαστράτειο Μέγαρο Αγρινίου για την παρουσίαση της έκδοσης «Τα αρχαία θέατρα της Αιτωλοακαρνανίας» του Λάζαρου Κολώνα, της Μαρίας Σταυροπούλου-Γάτση και του Γιώργου Σταμάτη.
Σύμφωνα με το μύθο, η ομορφιά της Περσεφόνης θάμπωσε τον πανίσχυρο θεό του σκότους Πλούτωνα. Η γη άνοιξε και την κατάπιε. Αναζητώντας την, η Δήμητρα κατέφυγε στην Ελευσίνα.Ο μύθος της Περσεφόνης Οι Ελευσίνιοι της έδωσαν να πιει κυκεώνα, ένα ποτό φτιαγμένο από κριθάρι, νερό και δυόσμο. Η θεά όμως απαρηγόρητη έστρεψε το θυμό της στη γη εμποδίζοντας να βλαστήσει οποιοσδήποτε καρπός. Η πόλη απειλήθηκε με λιμό και τότε ο Δίας διέταξε τον Ερμή να φέρει πίσω την Περσεφόνη. Εντέλει αποφασίστηκε η κόρη να ζει έξι μήνες με τη μητέρα της και τους υπόλοιπους στον Αδη. Η Δήμητρα επέτρεψε στη γη της Ελευσίνας να ξανακαρπίσει κι έτσι θεσμοθετήθηκαν τα Ελευσίνια Μυστήρια.
Συχνά συμβαίνει να ερωτάται κάποιος για τον Μάνο Χατζιδάκι και να αποκρίνεται με τον κοινότοπο, πια, τρόπο ότι είναι Ερωτικός συνθέτης, Μεγάλος Ερωτικός κ.λπ.
Ελπίζω πως όσοι προσδιορίζουν μόνο έτσι την αξία του Χατζιδάκι, να αντιλαμβάνονται τη βαθύτερη σημασία του χαρακτηρισμού αυτού, τουλάχιστον όπως τον εννοούσε ο ίδιος όταν έλεγε: «Η καλλιτεχνική συνεύρεση είναι πράξη ερωτική, αποτελεί μυστήριο ιεροτελεστίας, που για να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο απαιτεί αυτοσυγκέντρωση και αυστηρή προετοιμασία τόσο από τον καλλιτέχνη όσο και από το κοινό».
..................
Υπήρξε κάποιος που έδειξε πραγματικό ενδιαφέρον για τον πολιτισμό;
«Δεν είμαι σίγουρος ότι άκουγαν πάντοτε. Κι εγώ δεν ήμουν σε αυτούς που θα τους ενημέρωναν. Ηθελα πάντα να είμαι στην ομάδα έκπληξης και αναφοράς σε δύσκολα θέματα, αυτά που οι πολιτικοί λένε πως έχουν "πολιτικό κόστος" και εννοούν βέβαια "κομματικό κόστος" γιατί η πολιτική δεν φταίει σε τίποτα. Θα προτιμούσα, πάντως, να ήταν πιο συμμετοχική η δημοκρατία μας. Να έχουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα όλοι οι πολίτες και οι δημόσιοι υπάλληλοι φυσικά. Στην Ελλάδα, πολύ φοβάμαι, οι πολίτες σπανίζουν. Αλλιώς θα προσέχαμε πού ρίχνουμε τα σκουπίδια, πού ορθώνουμε μια πολυκατοικία στερώντας τον αέρα από τους γύρω. Η τρύπα του όζοντος στη συνείδησή μας είναι πολύ μεγάλη».
..........
Τι θέση έχει η ποίηση και το χρήμα στη ζωή ενός νομισματολόγου;
«Η ζωή είναι ένα ποίημα. Αλλοι το διαβάζουν κι άλλοι το ζουν. Οσο για τον ποιητικό λόγο, δεν τον ξεχωρίζω από τον πεζό. Αν προσέξτε, πολλά από τα επιστημονικά μου κείμενα έχουν μια ποιητική χροιά. Κι επειδή δεν μπορείς να τεμαχίσεις την ψυχή ενός ανθρώπου, θέλω να πιστεύω ότι δεν θα μπορούσα να κατηγορηθώ για άσκοπο τεμαχισμό του εαυτού μου». *
Ενας φανταστικός ονειρικός κόσμος; Ενα κουτί γεμάτο αντικείμενα και χρώματα; Τα συναισθήματα που προκαλεί η έκθεση του Νίκου Στεφάνου στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς μοιάζουν με την έκπληξη και τη χαρά του μικρού παιδιού μπροστά στο καινούργιο παιχνίδι.
Σε υποδέχονται οι μακέτες-μινιατούρες του από τις πολλές σκηνογραφικές του δουλειές στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Εθνικό Θέατρο, στο Θέατρο Τέχνης κ.α. Στο ύψος του ματιού, και τοποθετημένες σε εσοχές μέσα στον μαύρο τοίχο, αυτές οι τρισδιάστατες λεπτοδουλεμένες κατασκευές σε μεταφέρουν νοσταλγικά σε ένα χειροποίητο και γι' αυτό πολύτιμο σύμπαν. Απέναντι, πάλι σε προθήκες, τα παιχνίδια και τα παιγνιώδη αντικείμενα του Στεφάνου, χρονολογημένα ήδη από τη δική του παιδική ηλικία.
Αυτό το μουσείο είναι πάντα γεμάτο από παιδιά. Μικρές άρκτοι, χαριτωμένες «αρκουδίτσες» όπως τις ονόμαζαν οι αρχαίοι πρόγονοι, μαρμάρινα κορίτσια του 4ου αιώνα π.Χ. με τρυφερό βλέμμα, πλεξούδες στα μαλλιά και πτυχωτούς χιτώνες -ορισμένα κρατούν ζωάκια στα χέρια τους- σχηματίζουν πομπή προς τη θεά Αρτεμη. Είναι τοποθετημένα στο κέντρο της αίθουσας, σε χαμηλή βάση, χωρίς προστατευτικό γυαλί και μπορείς σχεδόν να τα αγγίξεις! Βρισκόμαστε στο Μουσείο της Βραυρώνας, οι εργασίες ανακαίνισης και η επανέκθεση των συλλογών του οποίου ολοκληρώθηκαν πριν από λίγο καιρό. Επίσημα εγκαίνια δεν έχουν γίνει ακόμα, αλλά όπως φαίνεται τα καλά νέα διαδίδονται από στόμα σε στόμα. Κυριακή πρωί, κι ενώ οι χριστουγεννιάτικες διακοπές καλά κρατούν επισκέπτες όλων των ηλικιών έχουν σπεύσει στο απομακρυσμένο μουσείο. Περιεργάζονται τα εκθέματα στις καινούργιες τους προθήκες, ενημερώνονται από τις λεζάντες και το εποπτικό υλικό, τριγυρνούν στις φρεσκοβαμμένες -στους τόνους του ανοιχτού καφέ- αίθουσες. Τα φλας ανάβουν πάνω από τα αγάλματα, υπό το διακριτικό βλέμμα των φυλάκων. Μερικοί επισκέπτες σχολιάζουν καθισμένοι στα δερμάτινα καθίσματα και ο θαυμασμός εκφράζεται... χαμηλόφωνα, σαν να βρίσκονται σε ναό.
Φορτωμένο εμπορεύματα ήταν το μυκηναϊκό πλεούμενο (μήκους έως 10 μέτρων) που πριν από 3.200 χρόνια τσακίστηκε στις βραχώδεις ακτές της νησίδας Μόδι ή Λιοντάρι στον Αργοσαρωνικό. Αν και δεν είναι πολύ σαφές τι κουβαλούσε στο τελευταίο ταξίδι του το μικρό αυτό καράβι στους κατοίκους των γύρω περιοχών, πολλά μπορεί κανείς να υποθέσει, βλέποντας τους είκοσι πιθαμφορείς και τις υδρίες που έχουν συνολικά ανελκυστεί από τον βυθό της θάλασσας.
Είναι ο αρχαιολόγος που όταν έφτασε, πριν από 35 χρόνια, στην Ελλάδα, είπε ότι έφτασε στο σπίτι του. Εκανε ανασκαφές στην Αρχαία Νεμέα και έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα, όπως το στάδιο που διεξάγονταν τα Νέμεα. Είναι ουσιαστικά ο... σύγχρονος «λέων» της Νεμέας.
Ο Στέφαν Μίλερ δημιούργησε ένα αρχαιολογικό πάρκο, κατασκεύασε ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο και ξεκίνησε την αναστήλωση του ναού του Δία. Ηδη οι τρεις όρθιες κολώνες του ναού, από την αρχαιότητα, έχουν γίνει εννιά και το έργο της αναστήλωσης συνεχίζεται. Και όλα αυτά χωρίς κρατική βοήθεια. Μόνο με χορηγίες και δωρεές από την Ελλάδα και την Αμερική.
Ο «Ιντιάνα Μίλερ» δεν έχει σχέση με τον Σπίλμπεργκ ούτε με τον Χάρισον Φορντ, που ερμήνευσε εκείνο τον γοητευτικό καθηγητή Αρχαιολογίας, τον Ιντιάνα Τζόουνς, στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία.
Ο Στέφανος Μίλερ είναι ένας φιλήσυχος και καλοσυνάτος καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, γέννημα-θρέμμα του Goshen της Ιντιάνα των ΗΠΑ, που έζησε 38 ολόκληρα χρόνια τη δική του περιπέτεια στη χώρα μας για την αποκάλυψη των μνημείων ενός πανελλήνιου αρχαίου ιερού και την αναστήλωση ενός μεγάλου ναού. Του Νεμείου Διός που δεν ήταν κεραυνοβόλος και ερωτύλος, αλλά ευγενικός και πράος, προστάτης των ποιμένων και των ποιμνίων τους. Χάρη στους αγώνες του πράου και ευγενικού αυτού αρχαιολόγου βλέπουμε τα τελευταία χρόνια τον μεγαλοπρεπή αυτό ναό αναστηλωμένο στη Νεμέα.
Ο κηρυγμένος από το 1969 αρχαιολογικός χώρος που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού Καλύβια (πρόσφατα μετονομάστηκε σε Αρχαία Φενεό) περιλαμβάνει εκτός από την Ακρόπολη και τις υπώρειές της, την αρχαία κρήνη, τα τείχη και το Ασκληπιείο των ελληνιστικών χρόνων που ανασκάφηκαν από την Ευαγγελία Πρωτονοταρίου-Δεϊλάκη (1958-1964)
Ενα θεματικό αρχαιολογικό πάρκο για να παίζουν τα παιδιά «τους άθλους του Ηρακλή» θα είναι σε λίγο πραγματικότητα. Προγραμματίζεται να στηθεί στον Δήμο Λέρνας (Ν. Αργολίδας), εκεί που ο Ηρακλής έκοψε τα κεφάλια της Λερναίας Υδρας.
Ανακτορική μινωική πόλη ήταν πιθανότατα και τα Χανιά, όπως η Φαιστός και η Κνωσός. Υπέρ αυτής της άποψης συνηγορούν τα ευρήματα σωστικών ανασκαφών ιδίως των τελευταίων χρόνων στη σύγχρονη πόλη των Χανίων, η οποία έχει κτιστεί πάνω στην αρχαία...
Μεγάλο τμήμα του μινωικού κέντρου έχει βρεθεί σε οικόπεδα της παλιάς πόλης, στον λόφο Καστέλι. Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν πινακίδες Γραμμικής Β (1300 π.Χ.) στα έργα διάνοιξης αγωγού αποχέτευσης και στη συνοικία Αγιος Ιωάννης στον επονομαζόμενο «Τάφο του Γενάρχη» (ανασκαφή Κουκλάκη) η σφραγίδα του «Δεσπότη Θηρών» (1420-1400 π.Χ.). Στη σφραγίδα δεσπόζει η μορφή ενός νέου άνδρα όρθιου με την πόλη στα πόδια του, που απεικονίζεται σε παραθαλάσσιο λόφο. Η παράσταση αυτή είναι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, μοναδική στη μινωική τέχνη
Η νέα ταινία του Κλιντ Ιστγουντ, που θα βγει σύντομα στους κινηματογράφους μας εδώ και την οποία είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε προχθές, σε μια πρεμιέρα που έγινε στα Village Cinemas υπέρ της ενίσχυσης της εκστρατείας της ActionAid που φέρει τον τίτλο 1Goal και θέτει ως στόχο όλα τα παιδιά του κόσμου να γευτούν τη χαρά και τα οφέλη μιας καλής εκπαίδευσης. Η ταινία, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, είναι ανυψωτική. Διηγείται μια ιστορία από τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης του Νέλσονα Μαντέλα και της ανάληψης, για πρώτη φορά από μαύρο, της προεδρίας της Νότιας Αφρικής. Ο μεγάλος αυτός ηγέτης, ίσως ο μόνος σήμερα εν ζωή τέτοιος στον κόσμο, είδε στο άθλημα του ράγκμπι, που μέχρι τότε ήταν φέουδο των λευκών, μια θαυμάσια ευκαιρία συμφιλίωσης και αποτροπής του υπαρκτού, τότε, κινδύνου να πνιγεί η χώρα στον εμφύλιο. Ο Μαντέλα, τον οποίο στην ταινία «παίζει» ο εξαιρετικός Μόργκαν Φρίμαν, παρεμβαίνει στα λαϊκά συμβούλια των μαύρων και τους πείθει να μην αλλάξουν ούτε την πράσινη και χρυσή στολή της ομάδας ράγκμπι της Νότιας Αφρικής ούτε και το όνομά της, από «Σπρίνγκμποκς» (ένα είδος ελαφιού που υπάρχει εκεί), σε «Πρότεα», που είναι «εθνικό λουλούδι» της χώρας. Οι μαύροι μισούσαν το ράγκμπι, επειδή το αγαπούσαν οι λευκοί. Σε κάθε παιχνίδι των «Σπρίνγκμποκς» υποστήριζαν την αντίπαλη ομάδα. Ο Μαντέλα το άλλαξε αυτό. Επεισε τους μαύρους συμπατριώτες του ότι εάν συνέχιζαν την εχθρική στάση τους προς την ομάδα, «θα φοβίσουμε και θα εξαγριώσουμε τους λευκούς -τους θέλουμε μαζί μας, ακόμα και όσους μας έβλαψαν». Η ομάδα συμμετείχε στους τελικούς του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος το 1995 και κατέκτησε το Κύπελλο. Η Νότια Αφρική κέρδισε τη συμφιλίωση των πολιτών της και, όπως λέει ο Ιστγουντ, εκεί που η χώρα χρειαζόταν έναν ηγέτη, ο Μαντέλα, στο δικό του πρόσωπο, της χάρισε έναν πρωταθλητή.
Σπύρος Βασιλείου
Ο ζωγράφος με τα 6.000 έργα:
Η Δροσούλα Ελιοτ-Βασιλείου θυμάται τον πατέρα της, με αφορμή την παρουσίαση του σκηνογραφικού έργου του στο Μουσείο Μπενάκη. Από το μοιραίο εξώφυλλο της «Νέας Εστίας» ως τα περίφημα Κούλουμα της οδού Γουέμπστερ
ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ : ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010
No comments:
Post a Comment