Πάσχα 2007 (2)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
(Έθιμα από την Ελλάδα)

Με Βάϊα δάφνης ή μυρτιάς σήμερα στολισμένες οι εκκλησιές ! (Αιτωλία, Ήπειρος, Εύβοια, Θράκη) Και στα εικονοστάσια των σπιτιών τα φυλακτά με κλαδιά βαίων ! / Ευλογημένα τα μωρά να μη τα πιάνει μάτι ! (Ηπειρος) / Ευλογημένα δεμάτια από δάφνη μοιράζουν ευρωστία και θαλερότητα στους πιστούς ! «Εξω ψύλλοι και κοριοί να πάνε στα ρουμάνια, να φάνε ρουμανόφυλλα, να πέσουν να ψοφ’ησουν και πίσω μη γυρίσουν, ρα, ρα μαργαρώ ή τσι παράδες ή αυγό. Γυρίσαμε, γυρίσαμε, το βασιλιά δεν ηύραμε (το Χριστό)» (Λέσβος) / Ευλογημένοι οι σταυροί από βάγια και βιόλες ! (Σκύρος) / Ευλογημένα τα δένδρα, τα κλήματα, τα βόδια, τα περιβόλια, οι βάρκες, οι μύλοι ! /Τσαι του χρόνου καλή Λαμπρή ! / Οι νιόπαντρες σε προσμονή γονιμοποίησης με «βαγιοχτυπήματα» από αγιασμένα βάγια ! (Λοζέτσι Ηπείρου) / Ριζόπιτα, ψητά φασούλια, ελιές, χαλβά, βουτσέλια με κρασί και νερό τα κεράσματα από τις συγγένισσες στις υποψήφιες νύφες της χρονιάς ! / Συρτός ο χορός στο αλωνάκι και δαφνολογήματα και τραγουδήματα και φαγοπότι ! / Ζαλιά οι δάφνες στο ξωκλήσι, σιργιάνι και φιλιά οι νύφες στο χωριό. Χτυπούν καμπάνες ! / Κι οι πεθερές κ’ οι νονές χτυπάν τις νύφες των βαγιώ στην εκκλησιά με βάγια ! / Καλά νηφάτα κόρες μου ! /«Οποιος φέρει πρώτος στην εκκλησιά τα βάγια θα γεννήσει αγόρι" ! (Μάνη, Αιτωλία, Θράκη) / Καρποκλάδια κρεμαστά και ευχές για καλοκαρπίσματα ! / «Βάγια βάγια τα βαγιώ τρώνε ψάρι και κολιό, και τον άλλο Κυριακό τρών, το κόκκινο αυγό»

Πολλά από τα έθιμα αυτά προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα κατά τις γιορτές της ανοίξεως. Και τότε τα παιδιά τραγουδούσαν τραγούδια όπως και σήμερα, γεμάτα ευχές, για την ευτυχία και την εφορία. Το αρχαίο τραγούδι της εισηριώνης: «Ερχόμαστε στο σπίτι ενός πλουσίου νοικοκύρη. Αφήστε τις πόρτες ανοιχτές, γιατί μπαίνει ο Πλούτος και μαζί του η Χαρά και η Ειρήνη νάναι γεμάτα τα σταμνιά και στη σκάφη του ζυμώματος το ζυμάρι να φουσκώνει ψηλά. Ο γιος του σπιτιού να παντρευτεί και η κόρη να υφάνει ένα πελώριο υφαντό» Την εισηριώνη την περιέφεραν και κατά τα Πυανόψια, γιορτή της συγκομιδής των καρπών: ένα παιδί που οι γονείς του ήταν ζωντανοί κρατούσε την εισηριώνη ένα κλαδί με φύλλα από το οποίο κρέμονταν σύκα, ψωμιά, και δοχεία με μέλι, κρασί και λάδι Το παιδί τοποθετούσε την εισηριώνη μπροστά στο ναό του Απόλλωνα ή μπροστά στις πόρτες των ιδιωτικών σπιτιών. Εκεί την διατηρούσαν μέχρι να ξεραθεί ή ν΄ αντκατασταθεί το επόμενο καλοκαίρι με μια νέα εισηριώνη !

Καλή Ανάσταση
Καλό Μήνα
Χρίστος Ρουμελιώτης
Αθήνα 1/4/2007 11:56:45 πμ